‘Επιστημονική προσευχή’: εκεί που η ψυχολογία συναντά την θρησκεία

Αν και ο όρος ‘επιστημονική προσευχή’ ακούγεται αρκετά παράξενος γιατί κατά πολλούς φαίνεται να εμπεριέχει μια εγγενή αντίφαση (επιστήμη – θρησκεία) θα ήθελα ωστόσο να δούμε λίγο τις τυχόν διασυνδέσεις που ενδεχομένως μπορούν να υπάρχουν ανάμεσα στην επιστήμη της ψυχολογίας και την θρησκεία.

Ως ψυχοθεραπευτής αντιμετωπίζω σχεδόν καθημερινά, θέματα, ερωτήματα, προβληματισμούς, κτλ., τα οποία έχουν να κάνουν με έννοιες όπως η αμαρτία, η πίστη, το υποσυνείδητο, η αγάπη, η ηθική, καθώς και έναν αριθμό άλλων θεμάτων τα οποία φέρνουν στο τραπέζι οι πελάτες μου.  

Αν και τα παραπάνω θέματα έχουν αποτελέσει πεδία έρευνας της ψυχολογίας ωστόσο δεν αποτελούν ‘αποκλειστικότητες’ του χώρου και σίγουρα άλλοι τομείς, όπως η φιλοσοφία, η θεολογία και οι οργανωμένες θρησκείες ανά τον κόσμο, έχουν ασχοληθεί και επεξεργαστεί διεξοδικά τα ίδια θέματα.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την έννοια της προσευχής και ας δούμε αν και τα πόσο ο θρησκευτικός της ορισμός μπορεί να συμβαδίσει με έννοιες της ψυχολογίας. Καταρχήν, αυτό που λέμε όταν λαμβάνουμε απάντηση στην προσευχή μας είναι ουσιαστικά ότι μία επιθυμία μας έχει πραγματοποιηθεί. Τι είναι όμως η επιθυμία παρά μια σκέψη στο μυαλό μας; Σίγουρα δεν είναι μια τυχαία σκέψη αλλά κάτι πολύ προσωπικό και σημαντικό για το άτομο που την κατέχει αλλά δεν παύει να είναι μια σκέψη και έτσι θα ήθελα να την δούμε προς το παρόν προκειμένου να εκτιμήσουμε και την ψυχολογική της διάσταση.

Απαραίτητο στοιχείο όμως της προσευχής, η προσευχή η οποία συναντάται σε πολλές θρησκείες του κόσμου, είναι η έννοια της πίστης. Μην ξεχνάμε ότι η πρωταρχική συνθήκη στην οποία επέμενε ο Χριστός ήταν η πίστη. Για να είμαστε όμως πιο επιστημονικοί δεν θα πρέπει να περιοριστούμε στα πλαίσια μίας και μόνης θρησκείας και άρα θα είναι καλό να δούμε περισσότερο τα κοινά που υπάρχουν ανάμεσα τους έτσι ώστε να μπορέσουμε να γενικεύσουμε.

Η πίστη, ανεξαρτήτου θρησκείας, είναι και αυτή μία σκέψη στο μυαλό μας η οποία σύμφωνα με τον WilliamJames, τον πατέρα της Αμερικανικής ψυχολογίας, είναι απαραίτητη προκειμένου να πραγματοποιήσουμε οποιαδήποτε επιθυμία μας. Γνωρίζουμε βέβαια ότι η ψυχολογία δεν μιλάει για τον Θεό, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζει την σπουδαιότητα του, αλλά για το υποσυνείδητο μας και μέσω αυτού ερμηνεύει και την δύναμη της πίστης.

Η ψυχολογία λοιπόν θα διατύπωνε τον ορισμό της ‘επιστημονική προσευχής’ μάλλον κάπως έτσι: Επιστημονική προσευχή είναι η αρμονική επικοινωνία του συνειδητού και υποσυνειδήτου μέρους του μυαλού μας η οποία κατευθύνεται επιστημονικά σε έναν συγκεκριμένο σκοπό.

Η πίστη, όπως αναφέρεται στην Βίβλο, είναι ένας τρόπος σκέψης, μια διανοητική στάση, μια εσωτερική βεβαιότητα, γνωρίζοντας ότι η ιδέα την οποία αποδεχόμαστε ολοκληρωτικά στο συνειδητό μας μυαλό θα ενσωματωθεί στο υποσυνείδητο μας και θα εκδηλωθεί στην ζωή μας.

Το υποσυνείδητο ελέγχει όλες τις ζωτικές λειτουργίες του σώματος μας και γνωρίζει την απάντηση σε όλα τα προβλήματα μας. Επειδή το υποσυνείδητο είναι περισσότερο δεκτικό σε μία κατάσταση απόλυτης σωματικής χαλάρωσης (αυτή είναι και η αρχή στην οποία στηρίζεται η ύπνωση) θα είναι καλό οτιδήποτε αποφασίσουμε να του ζητήσουμε να το κάνουμε αμέσως πριν τον ύπνο ή αμέσως αφού ξυπνήσουμε, όταν το σώμα μας είναι σε κατάσταση χαλάρωσης.

Έχουμε ένα μυαλό και θα είναι καλό να μάθουμε πως λειτουργεί. Σκεφτόμαστε με το συνειδητό μέρος του μυαλού μας και οτιδήποτε συνηθίζουμε να σκεφτόμαστε βυθίζεται στο υποσυνείδητο. Το βασικό σημείο που είναι χρήσιμο να θυμόμαστε είναι ότι από την στιγμή που το υποσυνείδητο αποδεχτεί μια ιδέα αρχίζει να την εκτελεί. Είναι αλήθεια ότι ο νόμος του υποσυνειδήτου δουλεύει εξίσου για καλές και κακές ιδέες, επομένως προσοχή!

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελεύθερο Βήμα της Κομοτηνής στις  17 Ιουλίου 2014.